ISO 28000 TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ

ISO 28000:2007 TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ

TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİ KAVRAMI

Tedarik zincirini; hammadde temini ile başlayıp, ürün ve hizmetin farklı ulaştırma yöntemleriyle son kullanıcıya ulaştırılmasına kadar uzanan, birbirleri ile ilişki içinde olan kaynaklar ve süreçler dizisi olarak tanımlayabiliriz.

Tedarik Zinciri Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı “Güvenlik” ifadesinin anlamını “Tedarik Zincirine zarar veya hasar vermek için bilerek ve yetkisiz olarak düzenlenmiş eylemlere karşı koyma” olarak tanımlar. Bu çerçevede kuruluşun bazı alanlarda risk değerlendirmesi yaparak, risklerini kontrol altına almaları istenir.

Bu kapsamda kuruluşların karşı karşıya kaldığı risklere bazı örnekler şu şekilde verilebilir:

*Ürünlerin; üretim, depolama ve taşıma operasyonları sırasında çalınması, kaybolması

*Ürünlerin; üretim, depolama ve taşıma operasyonları sırasında hasar görmesi, zedelenmesi, bozulması

*Bina, tesis ve araçlara karşı yapılan kasıtlı eylemler neticesinde zarar görme

*Kuruluş araçlarının kötü niyetli eylemlerde, terörist saldırılarda kullanılması

*Kuruluş yönetici veya çalışanlarına yönelik zarar verme amaçlı eylemler

*Doğal afetler sonrası yaşanan yağma vb. olaylar

*Bu örneklerin sayısı arttırılabilir.

Bir çok kuruluş "bizim başımıza gelmez!" mantığı ile hareket etmekte. Fakat gerçekte, hemen hemen tüm kuruluşlar çeşitli biçim ve şekillerde bu tür olaylara maruz kalmakta ve zarar görmektedirler.

ISO 28000 TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİ STANDARDI

Bir çok kuruluş için tedarik zinciri, iş sürekliliğinde hayati önem taşır. Bazı sektörlerde, tedarik zincirinde olabilecek kesintiler, firmayı derinden sarsabilecek etkiye sahiptir. Bu tür kuruluşlar için, tedarik zincirine ilişkin risklerin doğru belirlenmesi ve etkin yönetimi, iş sürekliliği açısından birincil derecede öneme sahiptir.

Tedarik edilen ürünün yerine ulaştırılamamasının sonuçlarının öngörülebilmesi, ilgili risklerin belirlenip bazı önlemlerin alınmış olması firmaların devamlılığı açısından önemlidir. Tedarik zinciri güvenlik risklerinin yönetilmesi ve zamanımızın değişken ortamında tedarik sürekliliğine destek sağlaması amacıyla ISO, 2007 yılında ISO 28000 Tedarik Zinciri Güvenliği Standardını yayınladı.

ISO 28000:2007 , uluslararası bir standart olup, Tedarik Zinciri Güvenliği Yönetim Sistemi gereklerini tanımlar ve bu sistemi uygulamak isteyen kuruluşlara bir yönetim modeli sağlar. Kuruluşun, Tedarik zinciri güvenliği ile ilgili faaliyetlerini diğer yönetim sistemleri ile aynı şemsiye altına alarak, risklerin etkin yönetilmesini hedefler.

Bu çerçevede, tedarik zincirini hammadde temini ile başlayıp, ürün ve hizmetin farklı ulaştırma yöntemleriyle son kullanıcıya ulaştırılmasına kadar uzanan, birbirleri ile ilişki içinde olan kaynaklar ve süreçler dizisi olarak tanımlayabiliriz.

Tedarik zinciri dendiğinde, değişik sektörler ve kuruluşlara göre farklı ürünler, farklı yerler (üretim, depo, liman, konteyner, gümrük ...), farklı ve kimi zaman karmaşık operasyonlar ve sistemler (paketleme, yükleme, taşıma, elleçleme, kontrol ...), farklı ulaştırma şekilleri (hava, kara, deniz, demiryolu...), farklı kargo tipleri (konteyner, dökme, palet, tank...), farklı güvenlik seviyesindeki ulusal - uluslararası bölgeler akla gelebilir.

Bu yeni yönetim sistemi standardı, tedarik zincirine herhangi bir şekilde bağlı olan kuruluşlara tedarik zincirindeki kritik güvenlik noktalarına dikkati çeken yeni bir çerçeve çizmektedir. Bu çerçeve finans, üretim, bilgi yönetimi ve üretim tesislerini içeren ancak bunlarla sınırlı kalmayan bir yapıdadır.

Bir yandan tüm endüstri sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşlara güvenlik risklerini değerlendirmelerinde ve kontrol etmelerinde destek olurken, bir yandan da güvenlik tehditlerinden kaynaklanabilecek etkilerin azaltılmasını amaçlar, ve bunu yaparken kalite, iş güvenliği, müşteri memnuniyeti yönetimi gibi temel yönetim prensiplerini kullanır.

Tedarik Zinciri Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, Planla-Uygula-Kontrol et-Önlem al (PUKÖ) döngüsünü esas alır ve yine aynı döngü ile işleyen ISO 14001 standardı model alınarak hazırlanmıştır. Böylece risk değerlendirme temelli ISO 14001 sistemine aşina olan birçok kuruluş, bu yeni standardı uygulamaya alırken benzer yaklaşım ile çalışabilecek ve tedarik zinciri ile ilgili riskleri değerlendirebilecektir.

ISO 28000 TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ

*Fiziksel arıza tehdit ve riskleri – fonksiyonel kusurlar, tesadüfi hasarlar, kötü niyetli hasar verme, terörist ve suç işleme amaçlı eylemler

*Operasyonel tehditler ve riskler – kuruluşun performansını, şartlarını ve güvenliğini etkileyebilecek faktörler ( insan, sistem vs.)

*Güvenlik önlemlerini ve ekipmanını olumsuz etkileyebilecek doğal çevresel olaylar ( fırtına, sel, deprem...)

*Kuruluşun kontrolü dışında olan faktörler (dışardan sağlanan ekipman ve hizmetler gibi...)

*Paydaşlardan kaynaklanan risk ve tehditler (yasal gerekliliklere uymama, marka veya imaja zarar verme gibi )

*Güvenlik ekipmanının tasarımı, kullanımı, bakımı, değiştirilmesi vs.

*Bilgi ve veri yönetimi, iletişim

*Faaliyetlerin sürekliliğini etkileyebilecek tehditler

*Her ne kadar birçok kuruluş güvenlik ile ilgili tehditleri kendisinden uzak görse de “Bizim başımıza gelmez” gibi yaklaşımlar sadece şirketlerde zaaf yaratılmasına neden olur.

ISO 28000 STANDARDININ FİRMALARA FAYDALARI

ISO 28000:2007 standardı her boyutta ve her sektördeki kuruluşlara önemli faydalar sağlayacaktır.

Güvenlik risklerinin minimize edilmesi, “tam zamanında üretim” prensibi ile çalışmaya yönelik problemlerin azaltılması ve Avrupa Birliği ülkeleri ile ticaret yapan kuruluşlarda “Authorised Economic Operator (AEO)” gerektiren yeni yasal düzenlemenin gereklerinin karşılanması bunlardan sadece bazılarıdır.

***Endüstrinin tüm sektörlerinde güvenlik risklerinin belirlenmesini ve gerekli önlemlerin alınmasını ve olası hasarın minimumda gerçekleşmesini sağlar.

***Konu ile ilgili faaliyetleri üst yönetimin gündemine getirerek diğer iş kararları ile birlikte yönetilmesini sağlar.

***Gümrük otoritelerine güvenlik risklerini tanımlama ve kontrol etme yeteneğinizi ispatlayarak kolaylık sağlar.

***AEO başvurularında birçok gereklilik standart ile aynı çizgide olduğundan, yasal otoritelerin kuruluşunuza olan güveninini artırır.

***Ürün/hizmet sağladığınız kuruluşların size olan güvenini sağlar.

***Sigorta kuruluşlarının güvenini arttırır, sigorta maliyetlerinizi azaltır.

***Sisteminizin belgelendirilmesi kuruluşun bütünsel imajına katkıda bulunur.

***Bu faydalara ilişkin örnekler arttırılabilir. Sonuç olarak; sektörü ve boyutu ne olursa olsun, ISO 28000 standardı tüm kuruluşlara maddi manevi büyük faydalar sağlamaktadır.

ARMA DANIŞMANLIK VE EĞİTİM 28000 Tedarik Zinciri Yönetiminin Sisteminin kurulumundan belgelendirme aşamasına kadar firmalara gereken desteği vermektedir.